Uzun bir kumsalın sonunda, Kalamata limanındaki yıpranmış bir depo, Avrupa’da son yılın en kötü gemi kazalarından birinin sağ kalanlarını elinde tutuyordu.
İçeride, Suriye, Mısır ve Pakistan’dan gelen sersemlemiş adamlar, görenlerin boyunlarında görevli rozetler vardı, ince şiltelerden oluşan yolcular dolu koridorlarda çürüdüler. Dışarıda, Avrupa’nın dört bir yanından gelen akrabalar bilgi almak için kurumlare baskı yaptı. Daha sonra binanın yan tarafındaki alüminyum panjur ile beton duvar arasında bir çatlak buldular, içeriden bakıp görebildikleri sevdiklerini teselli ettiler ve göremediklerinin akıbetini sordular.
İngiltere’nin Manchester’daki gözlemki evinden koşarak aşağı inen 35 yaşındaki Suriyeli Odai Altalab, “İki erkek kardeşim var” dedi. Onlardan biri, Muhammed duvarın diğer evinde oturuyordu. “Diğerini beklemiyorum. Kimin öldüğünü bilmemiz gerekiyor. Kim öldü?”
Yunan makamları denizden 78 ceset çıkardı ve daha fazlasını arıyor. Ancak geçen hafta doğu Libya’dan İtalya’ya ulaşmayı umarak yola çıkan yaklaşık 25-30 metrelik bir balıkçı teknesi olan Adriana’da hayatta kalan 104 kişiden bazıları ,Çarşamba gününün erken saatlerinde, Akdeniz’in en derin bölgelerinden bulunduğunda battığında, gemide güvence altında kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere kişinin daha fazla olduğunu söylüyorlar.
Aşırı yüklenen gemilerin bu kadar uzun süre sürükleyici olmayan indirme ve bu kadar hızlı batması, Yunanistan ve Avrupa’da rahatsız edici sorular doğuruyor. Hayatta kalanlar, bir Yunan Sahil Güvenlik gemisinin tekneyi halatla denemeye balıkçı teknesinin alabora olmasına neden olduğunu söyledi.
Yunan makamları bunun yerine birkaç kez yardım teklif ettiklerinde ancak geri çevrildiklerini söylüyorlar. Bunu tekrar yaptıklarında, bu kez bir motor arızası raporuna yanıt olarak – uluslararası sularda, ancak Yunanistan’ın arama ve kurtarma alanı içinde – Adriana’nın yükündeki adamlar yardım etmeyi reddettiler. Kısa bir süre sonra, gemi kontrolsüz bir şekilde yan yattı ve can yeleği olmayan paniğe kapılan yolcular ağırlığını taşıyor. Yunan yetkilileri, teknenin ellerinden gelen kurtarmaya çalışan Sahil Güvenlik görevlilerinin cepheye battığını söyledi.
Enkaza neden olan olaylar belirsizken, felaket bazı şeyleri netleştirdi. Zirvesinden yaklaşık yıl sonra ve birkaç ülkede siyaseti yeniden şekillendiren popülist ayaklanmaları ateşledikten sonra, Avrupa’nın göç krizi ortadan kalkmadı. Salgın yılları onu bir süre susturmuş olabilir, ancak tükenen sayıları insan Avrupa’ya ulaşma ve daha iyi bir yaşam umuduyla her şeyi riske atmaya ve cilız teknelere binmeye istekli.
Aradan geçen yüzyıllarda Avrupa’nın duruşunu ve sınırlarını sertleştirdiği de açıklayacak. Yunanistan seçimlerine sadece günler kala, iktidar partisi Yunanistan’ın göçmenlere karşı 2015’ten bu yana gelenleri yüzde 90 oranında azaltan sert tedbirleri yumuşatmak için herhangi bir adım atmıyor.
Avrupalı yetkililer, asıl sorundan daha sert politikalar değil, acımasız kaçakçılar olduğunu söylüyor. Perşembe günü Yunan yetkilileri, batmadan sağ kurtulan dokuz Mısırlı erkeği, enkaza neden olmak ve göçmenleri kaçak yollardan nakletmekle suçlayarak tutukladı. Kalan hayattaki bazılarının ifadelerine göre, erkeklerin göçmenlere yiyeceklerini ve sularını reddetmişti, bazılarının susuzluktan ve batmadan önce geminin yaşamasında maruz kalmaktan hapsedilmiş olabilir.
Perşembe gecesi, saat 23.00’den sonra, karanlık liman suyunda ışıklar çıtırdarken, polis maskeli zanlıları araçlara bindirerek hapse attı.
Bir Birleşmiş Milletler kuruluşu olan Uluslararası Göç Örgütü’ne göre, geçen yıl Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya giden ve giden yollarda yaklaşık 3.800 göçmen öldü. Ajans, bu yıl daha kötü olma yolunda: Orta Akdeniz’in 2017’den bu yana en yönetici ilk çeyreği yaşadığını söyledi.
Geçmişten bugüne kadar bulunan 78 ceset gövdesi, bu hafta meydana gelen gemi kazası, 2015’ten bu yana Yunanistan için en çok yük kazası oldu. Ancak geminin bir Yunan Sahil Güvenlik helikopteri tarafından yazılan fotoğraflar, gerçek ölü bakış şüphesinden çok daha kötü olduğunu gösteriyor.
Hayatta kalan 37 yaşındaki Ashraf Al Kayat, gemideki insan tahminini yerine getirmesi istendiğinde, “Yedi yüz elli kişi” dedi. Düzinelerce yetiştirmenin altında olduğunu söyledi.
Yetkililer, bu sayının abartılı yaşadıklarına inandıklarını söylediler, ancak ölü gözlemlerin büyük olasılıkla nefesi olduğu konusunda anlaştılar, bu da felaketi daha kötü hale getiriyor veya güney İtalya’nın Lampedusa Adası açık birkaçı da dahil olmak üzere Avrupa’nın göçmen krizinde görevli en görevli vakalardan bazılarıyla aynı düzeyde .
İtalya, Adriana’daki yolcular için de bir beraberlikti.
Kalamata’da yaşayan 23 yaşındaki Zain Muhammed, gemi kazasında hayatını kaybeden Pakistanlı kuzeni için “Ona İtalya’ya gitmesini söyleyen bendim” dedi. Kuzeninin “hayatını düzeltmeyi, bir iş bulma arasında ve Yunanistan’daki önlem nedeniyle İtalya’da bunun daha kolay olduğunu” söyledi.
Eleştirmenler, Yunanistan’ın sert politikalarının insan kaçakçılarını daha tehlikeli yollara ittiğini söylediler, ancak Adriana örneğinde, Birleşmiş Milletler merkezlerinin gemilerinin ortadan kaybolduğunu söylediler.
Bay Muhammed, deposunun dışında bir avluyu kaplayan portatif tuvaletler arasındaki dar bir boşluktan başka bir Pakistanlı adamla konuştu. Muhammed, “Bana, mekanik bir arızadan sonra Sahil Güvenlik’in tekneyi bağlamaya çalıştığını ve teknenin battığını ve tüm kadınların ve Avrupa’nın altında olduğunu söyledi” dedi.
Yunanistan Kızıl Hacı’nın başkan yardımcısı 37 yaşındaki Marilena Giftea hayatta kalanlarla ilgilendi. Düzinelerce kişi, ağırlıklı kadın ve çocuklarla nasıl “sardalya gibi istiflendiklerini” anlattı.
“Aşağıda bir sürü insan vardı” dedi. “Doluydu. Bir adam bize ailesinden 16 kişiyi kaybettiğini söyledi.”
Yunan hükümeti yetkilileri, geminin muhtemelen fazla deniz tabanına iki milden daha battığını, bu nedenle geri almayı neredeyse imkansız hale getirdiğini ve geminin bir mezarı olduğunu söyledi.
İtalyan makamları ve Avrupa Birliği’nin sınır koruma dairesi tarafından geminin varlığı konusunda Salı sabahı erken geldiği uyarılan Yunanistan, önceki gün geminin hiçbir şey yapmayan Malta’nın gittiğini kaydetti. Ancak gemilerin tekrarlanan yardım tekliflerini geri çevirdiğini söyleyen Yunanistan, hayır yanıt vermeye istekli görünüyor ve İtalya’nın sorununa izin veriyor.
Batmadan önce yolcularla temas halinde olan aktivistler, koşulların zor olduğu ve bir ticari trol teknesinin gemiye halatlar bağlayarak gemiye su atarak panik içinde bir zamanlarya neden olduğunu ve geminin uzaklaşmasına neden olduğunu söylediler.
Yetkili, başlangıçta bir Sahil Güvenlik gemisinin gemiye halat bağlamadığını reddetti. Ancak basında çıkan haberlerle çeliştikten sonra, yetkili daha sonra gemilerin ve içeri girmelerin tespit edilmesini sağlamak için bunu kısaca kabul etti. Yetkili, daha sonra kaçakçı veya göçmenlerin halatlarını çözdüğünü ve Sahil Güvenlik gemisinin yakın mesafeden gözlem yaparak uzaklaştığını söyledi.
Üç saat sonra tekne battı.
Kızıl Haç askerleri, hayatta kalanların birçoğunun sert zemine dokunduklarında bayıldığını söyledi. Sarı bir ambulans kapılarından içeri girdi ve sağlık görevlileri bir adam sarı folyo bir battaniyeye sardı, bir sedyeye koydu ve düzinelerce hayatta kalan kişiyi tedavi eden bir kurtarıcı götürdü. Depodaki genç bir adam durmadan annesi için bağırıyordu. 42 ve 43 numaralı rozetleri olan adamlar, yardım görevlilerinin arkasından avluda tek sıra halinde sandalet ve parmak arası terliklerle çadırlara doğru uzantılar.
Kapıda, aile üyeleri yardım görevlileriyle hastanede hayatta kalanların fotoğraflarına nasıl baktıklarını, ancak köylerinden 21 kişinin teknede olduğunu ve bunlardan yalnızca birkaç tanesini gördüklerini anlattı.
Yunan Sahil Güvenlik gemileri ölüleri yardım ettikten sonra, limanın karşısındaki karargâhlarının önüne yanaştı.
80 yaşındaki Kostas Bouras bastonuna taçtı ve başını selamladı. “Bunlar çaresiz insanlar -umarım yardımcı olabiliriz” dedi ve kullanma tekneye aşırı yük bindiren kaçakçılara ve onları bu tür hain yolculuklara çıkmalarına izin veren çalıştırmayı attı. “Böyle bir durumdaki hükümeti suçlayamazsınız.”
Ama bazılarını yaptı. Atina’da ve kuzeydeki Selanik’te toplanan binlerce protestocu, daha fazla felaketi önlemek için göç politikalarının gevşetilmesini talep etti. Kalamata’da yerel halk, “Hepimiz yabancıyız” sloganları atarak ana meydandan kafelerin ve ayakkabı mağazalarının yanından nefes nefese limana yürüdü. Gemi enkazının “bir cinayeti değil, devlet ve AB tarafından işlenmiş bir cinayet” olduğunu pankartlar taşıdılar.
“Biz olabilirdik. Kocası ve çocuklarıyla birlikte öfkeyle yürüyen 67 yaşındaki Eleni Giakoumi, “Bizim değerlendirmeleri olabilirdi” dedi. “Orada yaşananlar bir suçtu.”
Gaia Pianigiani, İtalya, Siena’dan yararlanmaya katkıda bulundu.
