Mustafa Kemal Atat\u00fcrk[n 2] (1881[n 3] – 10 Kas\u0131m 1938), T\u00fcrk mare\u015fal, devlet adam\u0131 ve T\u00fcrkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu. 1923’ten 1938’deki vefat\u0131na kadar arka arkaya 4 kez cumhurba\u015fkan\u0131 se\u00e7ilen Atat\u00fcrk, bu g\u00f6revi en uzun s\u00fcre y\u00fcr\u00fcten cumhurba\u015fkan\u0131 olmu\u015ftur.<\/p>\n

Birinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131 s\u0131ras\u0131nda Osmanl\u0131 ordusuna hizmet eden Atat\u00fcrk; \u00c7anakkale Cephesi’nde miralayl\u0131\u011fa,[2] Sina ve Filistin Cephesi’nde ise Y\u0131ld\u0131r\u0131m Ordular\u0131 komutanl\u0131\u011f\u0131na atand\u0131. Sava\u015f\u0131n sonunda Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu’nun yenilgisini takiben Kurtulu\u015f Sava\u015f\u0131 ile simgelenen T\u00fcrk Ulusal Hareketi’ne \u00f6nderlik etti. T\u00fcrk Kurtulu\u015f Sava\u015f\u0131 s\u00fcrecinde Ankara H\u00fck\u00fbmeti’ni kurdu, T\u00fcrk Ordular\u0131 Ba\u015fkomutan\u0131 olarak Sakarya Meydan Muharebesi’ndeki ba\u015far\u0131s\u0131ndan dolay\u0131 19 Eyl\u00fcl 1921 tarihinde “Gazi” unvan\u0131n\u0131 ald\u0131 ve mare\u015falli\u011fe y\u00fckseldi, askeri eylemleriyle \u0130tilaf Devletleri taraf\u0131ndan g\u00f6nderilen askeri g\u00fc\u00e7leri bozguna u\u011fratt\u0131 ve T\u00fcrk milletini zafere g\u00f6t\u00fcrd\u00fc.<\/p>\n

Atat\u00fcrk daha sonra modern, ilerici ve laik bir ulus devleti olu\u015fturmak i\u00e7in politik, ekonomik ve k\u00fclt\u00fcrel alanlarda sek\u00fclarist ve milliyet\u00e7i karakterdeki reformlar\u0131n\u0131 ba\u015flatt\u0131. Yabanc\u0131lara tan\u0131nan ekonomik imtiyazlar kald\u0131r\u0131ld\u0131 ve onlara ait \u00fcretim ara\u00e7lar\u0131 ve demiryollar\u0131 mill\u00eele\u015ftirildi. Tevh\u00eed-i Tedr\u00ees\u00e2t Kanunu ile e\u011fitim T\u00fcrk h\u00fck\u00fbmetinin denetimine girdi. Sek\u00fcler ve bilimsel e\u011fitim esas al\u0131nd\u0131. Binlerce yeni okul in\u015fa edildi. \u0130lk\u00f6\u011fretim \u00fccretsiz ve zorunlu hale getirildi. Yabanc\u0131 okullar devlet denetimine al\u0131nd\u0131. K\u00f6yl\u00fclerin s\u0131rt\u0131na y\u00fcklenen a\u011f\u0131r vergiler azalt\u0131ld\u0131. Erkeklerin serpu\u015f ve k\u0131yafetlerinde de\u011fi\u015fiklikler yap\u0131ld\u0131. Takvim, saat ve \u00f6l\u00e7\u00fclerde de\u011fi\u015fikliklere gidildi. Mecelle kald\u0131r\u0131larak yerine sek\u00fcler T\u00fcrk Kanunu Medenisi y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe konuldu. Kad\u0131nlar\u0131n sivil ve politik haklar\u0131 pek \u00e7ok Bat\u0131 \u00fclkesinden \u00f6nce tan\u0131nd\u0131. \u00c7ok e\u015flilik yasakland\u0131. Kad\u0131nlar\u0131n \u015fahitli\u011fi ve miras hakk\u0131 erkeklerinkiyle e\u015fit hale getirildi. Benzer \u015fekilde, d\u00fcnyan\u0131n \u00e7o\u011fu \u00fclkesinden \u00f6nce olarak T\u00fcrkiye’de kad\u0131nlar\u0131n ilkin yerel se\u00e7imlerde (1930), sonra genel se\u00e7imlerde (1934) se\u00e7me ve se\u00e7ilme hakk\u0131 tan\u0131nd\u0131. Ceza ve bor\u00e7lar hukukunda sek\u00fcler yasalar y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe konuldu. Sanayi Te\u015fvik Kanunu kabul edildi. Toprak Reformu i\u00e7in \u00e7abaland\u0131.[3] Arap harfleri temelli Osmanl\u0131 alfabesinin yerine Latin harfleri temelli yeni T\u00fcrk alfabesi kabul edildi. Halk\u0131 okuryazar k\u0131lmak i\u00e7in e\u011fitim seferberli\u011fi ba\u015flat\u0131ld\u0131. \u00dcniversite Reformu ger\u00e7ekle\u015ftirildi. Birinci Be\u015f Y\u0131ll\u0131k Sanayi Plan\u0131 y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe konuldu. S\u0131n\u0131f ve stat\u00fc fark\u0131 g\u00f6zeten l\u00e2kap ve unvanlar kald\u0131r\u0131ld\u0131 ve soyadlar\u0131 y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe konuldu. Homojen ve birle\u015fmi\u015f bir ulus yarat\u0131lmas\u0131 i\u00e7in T\u00fcrkle\u015ftirme politikas\u0131 y\u00fcr\u00fct\u00fcld\u00fc.[4][5][6] T\u00fcrk olmayan az\u0131nl\u0131klar kamuoyunda T\u00fcrk\u00e7e konu\u015fmaya zorland\u0131,[7] T\u00fcrk\u00e7e olmayan toponomiler ve az\u0131nl\u0131klar\u0131n soyadlar\u0131 T\u00fcrk\u00e7eye \u00e7evrildi.[8][9]\n

Atat\u00fcrk Cumhuriyet Halk Partisi’ni Halk F\u0131rkas\u0131 ad\u0131yla kurdu ve ilk genel ba\u015fkan\u0131 oldu. \u00c7ok say\u0131da kamu kurumu onun taraf\u0131ndan veya onun deste\u011fiyle kuruldu. T\u00fcrkiye’nin ilk yerli u\u00e7a\u011f\u0131, onun d\u00f6neminde Vecihi H\u00fcrku\u015f taraf\u0131ndan \u00fcretildi.[10]\n

Birle\u015fmi\u015f Milletler’in UNESCO \u00f6rg\u00fct\u00fc, “ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir reformcu oldu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde tutarak, \u00f6zellikle s\u00f6m\u00fcrgecilik ve emperyalizme kar\u015f\u0131 en \u00f6nce a\u00e7\u0131lan sava\u015flar\u0131n ilk liderlerinden biri oldu\u011funu kabul ederek, d\u00fcnya uluslar\u0131 aras\u0131nda kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 anlay\u0131\u015f\u0131n, s\u00fcrekli bar\u0131\u015f\u0131n kurulmas\u0131 i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir \u00f6rnek oldu\u011funu ve t\u00fcm ya\u015fam\u0131 boyunca insanlar aras\u0131nda hi\u00e7bir renk, din ve \u0131rk ayr\u0131m\u0131n\u0131 g\u00f6zetmeden, bir uyum ve i\u015fbirli\u011fi \u00e7a\u011f\u0131n\u0131n do\u011faca\u011f\u0131na olan inanc\u0131n\u0131 an\u0131msatarak, eylemlerini her zaman bar\u0131\u015f, uluslararas\u0131 anlay\u0131\u015f ve insan haklar\u0131na sayg\u0131 y\u00f6n\u00fcnden yapm\u0131\u015f” Atat\u00fcrk’\u00fc, 100. do\u011fum y\u0131l\u0131 olan 1981’i t\u00fcm \u00fclkelerin oy birli\u011fiyle “Atat\u00fcrk Y\u0131l\u0131” olarak kabul ederek onurland\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r.[11][12]\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Mustafa Kemal Atat\u00fcrk[n 2] (1881[n 3] – 10 Kas\u0131m 1938), T\u00fcrk mare\u015fal, devlet adam\u0131 ve T\u00fcrkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu. 1923’ten 1938’deki vefat\u0131na kadar arka arkaya 4 kez cumhurba\u015fkan\u0131 se\u00e7ilen Atat\u00fcrk, bu g\u00f6revi en uzun s\u00fcre y\u00fcr\u00fcten cumhurba\u015fkan\u0131 olmu\u015ftur. Birinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131 s\u0131ras\u0131nda Osmanl\u0131 ordusuna hizmet eden Atat\u00fcrk; \u00c7anakkale Cephesi’nde miralayl\u0131\u011fa,[2] Sina ve Filistin Cephesi’nde ise Y\u0131ld\u0131r\u0131m …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":10966,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[3],"tags":[48],"class_list":["post-10965","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-biyografi","tag-mustafa-kemal-ataturk"],"yoast_head":"\n